Індывідуальныя прадпрымальнікі ў Беларусі могуць самастойна выбраць сістэму падаткаабкладання. На выбар прапануецца тры варыянты – адзіны падатак, спрошчаная сістэма падаткаабкладання і агульная сістэма падаткаабкладання. Кожны з гэтых спосабаў мае свае асаблівасці, перавагі і недахопы, і ўніверсальнага савета, які з іх лепшы, не існуе. Прадпрымальнік павінен узважыць усе “за” і “супраць” і самастойна выбраць сістэму, якая будзе для яго найбольш зручнай і выгаднай.
Адзіны падатак
Адзіны падатак – гэта фіксаваная сума, якую кожны месяц трэба выплачваць у бюджэт. Памер гэтай сумы ўстанаўліваецца мясцовымі саветамі дэпутатаў і залежыць ад віду дзейнасці, а таксама месца яе ажыццяўлення.
Пералік відаў дзейнасці, у рамках якіх можна плаціць адзіны падатак, прапісаны ў Падатковым кодэксе, і ён вельмі шырокі. Так, напрыклад, плаціць адзіны падатак могуць прадпрымальнікі, якія займаюцца:
• Рознічным гандлем таварамі, за выключэннем алкаголю
• Абслугоўваннем і рамонтам аўтамабіляў
• Вытворчасцю і мантажом мэблі
• Рамонтам бытавой тэхнікі
• Вытворчасцю адзення пад заказ
• Аказваюць фотапаслугі
• Аказваюць паслугі прыгажосці
• Ажыццяўляюць уборку памяшканняў
• Займаюцца рэпетытарствам
• Вырабляюць дэкаратыўныя вырабы з каменя і інш.
Перавага адзінага падатку заключаецца ў тым, што ён не залежыць ад даходу, сума фіксавана і, як правіла, невялікая. Акрамя таго, гэта вельмі простая форма падаткаабкладання, прадпрымальніку н трэба весці бухгалтэрыю і падаваць падатковыя дэкларацыі. Ну а недахоп – абмежаваны спіс відаў дзейнасці. Такая сістэма падаткаабкладання даступная не ўсім.
Спрошчаная сістэма падаткаабкладання
Спрошчаная сістэма падаткаабкладання – вельмі папулярны і просты спосаб плаціць падаткі. У гэтым выпадку прадпрымальнік раз у квартал аплачвае 3% або 5% ад агульнай сумы паступіўшых на рахунак ІП грошай. Стаўка 3% пакладзена тым прадпрымальнікам, якія дадаткова плацяць ПДВ, а 5% – усім астатнім.
Адзінае абмежаванне тут – гэта максімальна магчымы аб'ём выручкі ІП. Калі за год на рахунак паступае больш 420 тысяч рублёў, карыстацца спрошчанай сістэмай падаткаабкладання нельга.
Перавага дадзенай сістэмы у яе прастаце і нізкай падатковай стаўцы. Недахоп – у ліміце па выручцы.
Агульная сістэма падаткаабкладання
Прадпрымальнікі, якія з-за аб'ектыўных прычын не могуць быць плацельшчыкамі адзінага падатку або выкарыстаць спрошчаную сістэму падаткаабкладання, ужываюць агульную сістэму падаткаабкладання. Гэта базавая сістэма, якую могуць выкарыстоўваць не толькі ІП, але і юрыдычныя асобы.
У рамках агульнай сістэмы падаткаабкладання прадпрымальнік плаціць два падаткі:
Падатак на даданую вартасць ПДВ. А гэта – 20% ад абароту тавараў або паслуг. Самастойна выбіраць плаціць ПДВ або не плаціць, як пры спрошчанай сістэме падаткаабкладання, нельга.
Падатак на прыбытак. Выплачваецца адпаведна з прыбытку (гэта значыць з розніцы паміж выручкай і затратамі). Стаўка падатку на прыбытак для індывідуальных прадпрымальнікаў складае 16%.
Перавагай гэтай сістэмы з'яўляецца яе ўніверсальнасць – яна даступна ўсім жадаючым ІП незалежна ад іх выручкі і віду дзейнасці. Сярод недахопаў – больш высокія падатковыя стаўкі і складаны бухгалтарскі ўлік.