У нашай краіне з кожным годам пашыраюцца магчымасці плацяжоў з выкарыстаннем картак і ствараюцца неабходныя ўмовы для разлікаў з іх ужываннем.
Эмісію картак у Рэспубліцы Беларусь ажыццяўляюць 23 банкі. Банкамі выпускаюцца ў абарачэнне карткі ўнутранай плацежнай сістэмы БелКарт, міжнародных плацежных сістэм VISA і MasterСard. Акрамя таго, банкамі ажыццяўляецца эквайрынг па аперацыях з выкарыстаннем картак паказаных аплатных сістэм, а таксама плацежных сістэм American Express, UnionPay і Залатая Карона.
Парадак здзяйснення аперацый з выкарыстаннем банкаўскіх плацежных картак на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь рэгламентуецца Інструкцыяй аб парадку здзяйснення аперацый з банкаўскімі аплатнымі карткамі, зацверджанай пастановай Праўлення Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь ад 2013/01/18 № 34. Так, згодна з дадзеным дакументам эмісія картак, эквайрынг, працэсінг ажыццяўляюцца ў парадку, устаноўленым банкамі і (або) іншымі юрыдычнымі асобамі ў адпаведнасці з правіламі аплатнай сістэмы, з улікам патрабаванняў заканадаўства.
Выкарыстоўваць картку мае права толькі той чалавек, чыё імя, прозвішча і (або) подпіс прастаўлены на картцы. Трымальнік карткі абавязаны паставіць асабісты подпіс на адваротным баку карткі і захоўваць свой ПІН-код (персанальны ідэнтыфікацыйны нумар) ў таямніцы. Перадача карткі і ПІН-кода да яе трэцяй асобе, які не з'яўляецца трымальнікам карткі, забараняецца. Пацвярджэннем здзяйснення аперацыі пры выкарыстанні карткі з'яўляецца карт-чэк. Трымальнік карткі, уводзячы ПІН-код або падпісваючы карт-чэк, прызнае правільнасць названай у карт-чэку сумы і, тым самым, дае ўказанне банку на спісанне гэтай сумы са свайго банкаўскага рахунку.
Па эканамічнаму зместу ў свеце адрозніваюць наступныя віды картак:
- дэбетавыя,
- крэдытныя,
- дебета-крэдытныя.
Аперацыі па дэбетавых картках вырабляюцца трымальнікамі такіх картак у межах сродкаў, якія ёсць на рахунку кліента банка. Наяўнасць спецыяльнага рахунку неабавязкова, бо на суму праведзенай аперацыі Дэбет звычайны рахунак кліента (бягучы, ашчадны і да т.п.).
Пры выкарыстанні крэдытнай карткі ажыццяўленне разлікаў па аперацыях трымальніка карткі праводзiцца за кошт крэдыту, які прадастаўляецца яму банкам. Ліміт сродкаў, даступных пры такіх разліках, звязаны з велічынёй прадастаўляемага крэдыту. За вызначаны перыяд трымальнік павінен пагасіць запазычанасць, якая ўтварылася перад банкам, пасля чаго магчыма аднаўленне крэдыту. Наяўнасць крэдытнай банкаўскай аплатнай карткі можа істотна пашырыць фінансавыя магчымасці яе трымальніка. Аднак апошнім варта памятаць, што асноўнае адрозненне крэдытнай карткі ад дэбетавай у тым, што на ёй знаходзяцца грошы, якія належаць банку, а не кліенту. Здымаючы некаторую суму з такой карткі, Вы бераце грошы ў доўг у банка. Іншымі словамі, атрымліваючы фінансавую незалежнасць і магчымасць здзяйсняць розныя пакупкі "па жаданні", Вы за гэта павінны банку працэнты (за карыстанне крэдытам).
Сёння шэраг беларускіх банкаў, прапануюць сваім кліентам крэдытныя карткі, шырока выкарыстоўваючы паняцце "аднаўляльная картка". Калі ваша картка - аднаўляльная, гэта значыць, што пры пагашэнні часткі доўгу перад банкам атрыманыя ад Вас сродкі зноў трапляюць на Вашу картку і іх зноў можна выкарыстоўваць. У выніку картка становіцца універсальнай і зручнай для вырашэння розных фінансавых праблем на працягу доўгага перыяду часу.
Карткі можна класіфікаваць па прыналежнасці да плацежнай сістэме: нацыянальныя карткі (БелКарт), міжнародныя (Visa, MasterCard), а таксама ў адпаведнасці з магчымасцямі, якія яны даюць сваім трымальнікам.
Асаблівай увагі заслугоўваюць ўсё больш актыўна выкарыстоўваюцца на беларускім рынку бескантактавыя карткі. Яны з'явіліся ў нас у краіне ў канцы 2012 г. Перавага бескантактавых картак складаецца ў прастаце і хуткасці іх выкарыстання. Дадзеная інавацыйная тэхналогія дазваляе аплачваць тавары і паслугі адным дотыкам карткі да плацежнаму тэрміналу (пасля таго, як прагучыць гукавы сігнал, сума спісваецца з рахунку трымальніка карткі). Уладальніку гэтай карткі не трэба ўводзіць ПІН-код або падпісваць чэк, калі ён набыў тавар на невялікую суму, што таксама дазваляе эканоміць час пакупніка і касіра. Карткі з бескантактавым інтэрфейсам аснашчаны высокай ступенню абароны, а бескантактавы метад плацяжоў забяспечвае іх больш доўгі тэрмін эксплуатацыі. Трымальнікі бескантактавых карт могуць выкарыстоўваць як адмысловае абсталяванне для правядзення плацяжоў, так і прызначанае для звычайных картк, паколькі карткі з бескантактавым інтэрфейсам з'яўляюцца універсальнымі.
