Страхаванне можа ажыццяўляцца ў формах добраахвотнага і абавязковага страхавання.
ДОБРААХВОТНАЕ страхаванне ажыццяўляецца шляхам заключэння дагавора паміж страхавальнікам і страхоўшчыкам у адпаведнасці з заканадаўствам. Дагавор добраахвотнага страхавання можа быць заключаны шляхам складання аднаго дакумента, а таксама шляхам абмену дакументамі праз паштовую, тэлеграфную, тэлетайпную, электронную ці іншую сувязь, якая дазваляе дакладна ўсталяваць, што дакумент зыходзіць ад боку па дамове, альбо ўручэнню страхоўшчыкам страхавальніку на падставе яго пісьмовай або вуснай заявы страхавога поліса (сведчанні, сертыфіката), падпісанага імі. Страхоўшчык пры заключэнні дагавора добраахвотнага страхавання мае права выкарыстоўваць формы страхавых полісаў (сведчанняў, сертыфікатаў), ім распрацаваныя.
Міністэрства фінансаў вызначае абавязковыя рэквізіты страхавога поліса (сведчанні, сертыфіката), парадак яго запаўнення і выкарыстання. Дагавор страхавання таксама можа быць заключаны ў форме электроннага дакумента ў парадку і на ўмовах, устаноўленых Мiнiстэрствам фiнансаў. Умовы, на якіх заключаецца дагавор добраахвотнага страхавання, вызначаюцца ў правілах адпаведнага віду страхавання, зацверджаных страхоўшчыкам альбо аб'яднаннем страхоўшчыкаў і ўзгодненых з Міністэрствам фінансаў. Правілы адпаведнага віду страхавання, зацверджаныя страхоўшчыкам альбо аб'яднаннем страхоўшчыкаў і ўзгодненыя з Міністэрствам фінансаў, павінны прыкладацца да дамовы добраахвотнага страхавання. Дадатак да дамовы добраахвотнага страхавання правілаў страхавання павінны сведчыць запісам у гэтым дагаворы.
Міністэрства фінансаў мае права вызначаць мінімальныя (стандартныя) патрабаванні да ўмоў і парадку ажыццяўлення асобных відаў добраахвотнага страхавання. Тэрмін дзеяння дагавораў добраахвотнага страхавання жыцця і дадатковай пенсіі не можа быць менш за тры гады. Страхавы тарыф па відах добраахвотнага страхавання усталёўваецца страхавальнікамі. Пры гэтым базавы страхавой тарыф устанаўліваецца па ўзгадненні з Міністэрствам фінансаў.
У Рэспубліцы Беларусь ажыццяўляюцца наступныя віды добраахвотнага страхавання:
1. страхаванне, якое адносіцца да страхавання жыцця, у тым ліку страхаванне:
жыцця (толькі на выпадак смерці або дасягнення пэўнага ўзросту застрахаванай асобай, на выпадак смерці і дасягненні пэўнага ўзросту застрахаванай асобай, а таксама страхаванне жыцця з умовай ажыццяўлення перыядычных страхавых выплат (рэнты). Дадаткова ў дамове добраахвотнага страхавання жыцця можа быць прадугледжана страхаванне на выпадак прычынення шкоды жыццю ці здароўю застрахаванай асобы ў выніку няшчаснага выпадку, уключаючы выпадкі страты працаздольнасці і атрымання інваліднасці, а таксама наступу ў жыцці застрахаванай асобы іншага прадугледжанага ў дамове страхавога выпадку);
дадатковай пенсіі;
2. страхаванне, якое не адносіцца да страхавання жыцця, у тым ліку страхаванне:
ад няшчасных выпадкаў;
ад няшчасных выпадкаў і хвароб на час паездкі за мяжу;
медыцынскіх расходаў;
маёмасці юрыдычнай асобы;
маёмасці грамадзян;
грузаў;
будаўніча-мантажных рызык;
прадпрымальніцкага рызыкі;
грамадзянскай адказнасці ўладальнікаў аўтатранспартных сродкаў;
грамадзянскай адказнасці ўладальнікаў паветраных судоў;
грамадзянскай адказнасці перавозчыка і экспедытара;
грамадзянскай адказнасці арганізацый, якія ствараюць павышаную небяспеку для навакольных;
грамадзянскай адказнасці наймальніка за шкоду жыццю і здароўю работнікаў;
грамадзянскай адказнасці за шкоду ў сувязі з ажыццяўленнем прафесійнай дзейнасці.
Страхаванне адказнасці дазваляе кампенсаваць страты трэціх асоб, якія ўзніклі з прычыны дзеянняў або бяздзейнасці страхавальніка.
АБАВЯЗКОВАЕ Страхаванне ажыццяўляецца дзяржаўнымі страхавымі арганізацыямі і (або) страхавымі арганізацыямі, у статутных фондах якіх больш за 50 працэнтаў доляй (простых (звычайных) або іншых акцый з правам голаса) знаходзяцца ва ўласнасці Рэспублікі Беларусь і (або) яе адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак, калі іншае не ўстаноўлена актамі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. Калі дзяржаўныя унітарныя прадпрыемствы, якія з'яўляюцца заснавальнікамі, удзельнікамі страхавых арганізацый, у статутных фондах якіх больш за 50 працэнтаў доляй (простых (звычайных) або іншых акцый з правам голасу) знаходзяцца ва ўласнасці Рэспублікі Беларусь і (або) яе адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак, ператвораны ў адкрытыя акцыянерныя таварыствы, такія страхавыя арганiзацыi маюць права ажыццяўляць абавязковае страхаванне ў выпадку, калі ў статутных фондах іх пераўтвораных заснавальнікаў, удзельнікаў 100 адсоткаў акцый знаходзяцца ва уласнасці Рэспублікі Беларусь і (або) яе адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак.
Дзяржава гарантуе страхавыя выплаты па відах страхавання, якія адносяцца да страхавання жыцця, відах абавязковага страхавання, калі дагаворы страхавання заключаны з дзяржаўнымі страхавымі арганізацыямі.
Памер страхавога тарыфу або страхавога ўзносу па відах абавязковага страхавання усталёўваецца Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь. Парадак і ўмовы абавязковага страхавання, за выключэннем абавязковага дзяржаўнага страхавання, вызначаюцца законамі Рэспублікі Беларусь, актамі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.
У Рэспубліцы Беларусь ажыццяўляюцца наступныя віды абавязковага страхавання:
абавязковае страхаванне будынкаў, якія належаць грамадзянам;
абавязковае страхаванне грамадзянскай адказнасці ўладальнікаў транспартных сродкаў;
абавязковае страхаванне грамадзянскай адказнасці перавозчыка перад пасажырамі;
абавязковае медыцынскае страхаванне замежных грамадзян і асоб без грамадзянства, якія часова знаходзяцца або часова пражываюць у Рэспубліцы Беларусь;
абавязковае страхаванне адказнасці камерцыйных арганізацый, якія ажыццяўляюць рыэлтарскую дзейнасць, за прычыненне шкоды ў сувязі з яе ажыццяўленнем;
абавязковае страхаванне з дзяржаўнай падтрымкай ураджаю сельскагаспадарчых культур, жывёлы і птушкі;
абавязковае страхаванне грамадзянскай адказнасці часовых (антыкрызісных) кіраўнікоў на вытворчасці па справе аб эканамічнай неплацежаздольнасці (банкруцтве);
абавязковае страхаванне грамадзянскай адказнасці юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў за шкоду, прычыненую дзейнасцю, звязанай з эксплуатацыяй асобных аб'ектаў;
абавязковае страхаванне грамадзянскай адказнасці перавозчыка пры перавозцы небяспечных грузаў;
абавязковае страхаванне ад няшчасных выпадкаў на вытворчасці і прафесійных захворванняў;
абавязковае дзяржаўнае страхаванне (прадугледжанае заканадаўствам абавязковае страхаванне жыцця, здароўя і (або) маёмасці грамадзян за кошт сродкаў адпаведнага бюджэту);
іншыя віды абавязковага страхавання, згодна законам або актам Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь.
УВАГА: пункты 3,4 Палажэння аб страхавой дзейнасці, зацверджанага Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 25 жніўня 2006 г., N 530 "Аб страхавой дзейнасці" (у рэд. Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 2014/04/14 № 165).
